علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره نوزدهم،ویژه نامه شماره 5 ، تابستان1396

ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد تولید آهن اسفنجی شرکت فولاد خراسان با استفاده از روش‌های تطبیقی JSA و ETBA

سمانه سنجری ^[1]

سحر رضایان[2]*

s_rezaian@yahoo.com

سید علی جوزی[3]

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت تکنولوژی و رشد قابل‌توجه تولید و سیر صعودی خطرها در محیط کار و آگاهی و تمایل تولیدکنندگان جهت به حداقل رساندن خطرات، این پژوهش انجام‌شده است. هدف از ارایه این مقاله ارزیابی خطر محیط‌زیستی واحد احیای مستقیم با استفاده از دو روش تجزیه‌وتحلیل ایمنی شغلی (JSA) و ردیابی انرژی و تجزیه ‌و تحلیل حفاظ‌ها (ETBA) بوده است.

روش بررسی: بدین منظور ابتدا خطر‌های محیط‌زیستی واحد مذکور با استفاده از دو روش فوق شناسایی و سپس با شناخت خطرات، نکات قوت و ضعف هر روش با یک دیگر مقایسه و درنهایت نمره دهی جداگانه در هر روش انجام گرفت.

یافته‌ها: در روش تجزیه‌وتحلیل آنالیز ایمنی شغلی،6 شغل پرخطر شناسایی شد، در این روش 47 خطر شناسایی که 2 مورد غیرقابل‌قبول، 28 مورد دارای خطر نامطلوب و 17 مورد قابل‌قبول بود. درروش  ETBA،9 انرژی با استفاده از چک‌لیست انرژی شناسایی شدند که مهم‌ترین خطرات این انرژی‌ها نشت گاز احیا و افزایش فشار گاز داخل کوره می‌باشد. در این روش 17 خطر شناسایی گردید که 3 مورد غیرقابل‌قبول، 7 مورد نامطلوب، 3 مورد قابل‌قبول با تجدیدنظر و 4 مورد نیز قابل‌قبول بدون نیاز به تجدیدنظر می‌باشند.

بحث و نتیجه‌گیری: پیشنهاد گردید علاوه بر رعایت اصول ایمنی که بر مبنای مشاهدات شخصی و مصاحبه با متخصصان فرآیند و استفاده از نظرات کارشناسان تولید بوده و باید رعایت گردند، انتخاب یک روش کلی که تلفیقی از دو روش فوق‌الذکر باشد به‌جای اعمال تک‌تک روش‌ها جایگزین شده تا بالاترین بهره‌وری و ایمنی برای کارکنان را تضمین نماید.

واژه­های کلیدی: ارزیابی خطر، صنعت فولاد، روش تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی، روش ETBA، مجتمع فولاد خراسان.

Environmental Risk Assessment of Sponge Iron production unit in Khorasan Steel Company Using Comparative Methods ETBA and JSA

Samaneh Sanjari ^[4]

Sahar Rezaian ^[5]*

s_rezaian@yahoo.com

Seyed Ali Jozi ^[6]

Abstract

Background and Objective: The present study was conducted in line with the manufacturers’ awareness and tendency towards minimizing the hazards associated with workplace compounded by technological developments and utilization of modern machinery leading to the increase of both production rates and eventual soaring risk probabilities. Employing Job Safety Analysis (JSA) and Energy Trace and Barrier Analysis (ETBA) methods, the study aims to assess the environmental risk of direct recovery unit.

Method: The process began with identification of environmental risks associated with this unit through the abovementioned methods. After identification of risks, the strengths and weaknesses of each method were compared, and finally separate evaluations were conducted using each method.

Findings: Six high-risk jobs were identified in Job Safety Analysis Method. 47 hazards were identified to be at the unacceptable risk level in 2 cases, unfavorable risk level in 28 cases and acceptable risk level in 17 cases. In Energy Trace and Barrier Analysis method, 9 types of energy were identified by using energy checklist. The most important risks associated with these energies are reduction gas leakage and increase of gas pressure inside the furnace. In this method, 17 risks were identified in to be at the unacceptable risk levelin 3 cases, unfavorable risk levelin 7 cases, acceptable upon revisit in 3 cases and acceptable with no need for revisitin 4 cases.

Conclusion: Implementing the security principles based on personal observations and interviews with experts and using opinions of production experts, proposition was made to make use of a general method combining the two aforesaid methods instead of applying each method separately in orde to ensure the highest efficiency and staff safety.

Keywords: Risk Assessment, Steel Industry, Job Safety Analysis Method, ETBA Method (Energy Trace and Barrier Analysis), Khorasan Steel Complex Company.

مقدمه

در محیط‌های صنعتی با وجود ماشین‌آلات و ابزار فراوان، غالباً کارگران در معرض مخاطرات مختلف قرار دارند. با توسعه تکنولوژی و افزایش کاربرد آن در تولید نیز احتمال مخاطرات و حوادث در این‌گونه محیط‌ها زیادتر می‌شود. سوانح در کارخانجات ممکن است باعث نقص عضو یا فوت افراد شود که به سهولت و سرعت قابل جبران نیست و برای سازمان فقدان یک متخصص که سال‌ها برای تربیت او سرمایه و وقت صرف شده، زیان سنگینی به شمار می‌آید (1).

ارزیابی خطر یک روش منطقی برای بررسی خطرات می‌باشد که به شناسایی خطرات و پیامدهای بالقوه‌ی آن‌ها بر روی افراد، مواد، تجهیزات و محیط می‌پردازد. در حقیقت از این طریق داده‌های بسیار باارزشی برای تصمیم‌گیری درزمینهٔ کاهش خطرات، به سازی محیط اطراف تأسیسات خطرناک، برنامه‌ریزی برای شرایط اضطراری، سطح خطر قابل‌قبول، خط‌مشی‌های بازرسی و نگه‌داری در تأسیسات صنعتی و موارد دیگر فراهم می‌شود (2).

امروزه روش‌های ارزیابی خطر در صنایع مختلف رو به گسترش بوده و روش‌های جدید سعی در رفع نقایص شیوه‌های قبل داشته و با تلفیق و تکمیل سیستم‌های گذشته تلاش در جهت بهبود روش‌های ارزیابی می‌نماید. روش تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی JSA و روش ردیابی انرژی و تجزیه‌ و تحلیل حفاظ‌ها ETBA که روش نسبتاً جدیدتری نسبت به روش قبل می‌باشد، روش‌هایی هستند که توسط آن‌ها، خطرات محیط‌زیستی به حداقل ممکن کاهش می‌یابد. تحقیق حاضر با کمک دو روش اشاره‌ شده، سعی در شناخت خطرات و پیش‌بینی آن‌ها در واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد خراسان دارد و در این راه تلاش می‌کند با ارایه راهکارهای کاربردی و اجرایی، ایمنی شغلی حاصل و کاهش خطرات محیط‌زیستی را تأمین کند.

معرفی منطقه موردمطالعه

شرکت مجتمع فولاد خراسان در منطقه‌ای به مساحت 1400 هکتار واقع در 15 کیلومتری شمال غرب نیشابور بافاصله 7 کیلومتری از جاده نیشابور به شهر فیروزه در دامنه جنوبی رشته‌کوه‌های بینالود واقع‌ شده است شهرستان نیشابور یکی از شهرستان‌های بخش مرکزی استان خراسان رضوی است که بین 59 درجه و 19 دقیقه تا 58 درجه و 10 دقیقه طول جغرافیایی و 36 درجه و 56 دقیقه تا 35 درجه و 34 دقیقه عرض جغرافیایی واقع ‌شده است.

شکل 1- موقعیت جغرافیایی کارخانه فولاد خراسان

Figure 1- Geographical location of Folad khorasan factory

روش بررسی

پس از بررسی و مطالعه تعداد زیادی مقاله و کتب معتبر در سطح جهانی و داخل کشور در ارتباط با انتخاب مناسب‌ترین شیوه در انجام ارزیابی و مدیریت خطرهای ایمنی، بهداشت شغلی و محیط‌زیستی که متناسب با نوع فعالیت‌های موردنظر باشد، از روش‌های تطبیقی JSA و ETBA به‌منظور ارزیابی خطرهای ایمنی، بهداشت شغلی و محیط‌زیستی استفاده گردید.

در این راستا جهت شناسایی فعالیت‌های مختلف در کارخانه، بازدید میدانی از تمامی محوطه و بخش‌های مختلف موجود در کارخانه صورت گرفت و ضمن مصاحبه با مسوولین و کارکنان و استفاده از دانسته‌ها و تجارب آن‌ها، به بررسی و مطالعه کامل مستندات موجود در زمینه‌های مختلف بالأخص بررسی سوابق موجود در مورد وقوع حوادث شغلی و راهکارهای به کار گرفته‌شده جهت حذف یا تقلیل این حوادث و آثار سوء ناشی از بروز آن‌ها و تمهیدات صورت گرفته به‌منظور مواجهه با آن‌ها پرداخته شد.

مراحل اجرای JSA

-    انتخاب شغل

برای انجام آنالیز نباید شغل را به‌صورت تصادفی انتخاب کرد. مشاغلی که سابقه بروز حادثه دارند باید در اولویت قرار گیرند تا سریع‌ترین نتایج از اجرای این روش به دست آید (3).

-    تبدیل شغل به وظایف آن

پیش از این‌که تلاش‌ها برای کشف خطرها آغاز شود٬ باید شغل به مجموعه‌ای از وظایف پشت سرهم و جداگانه تفکیک‌ شده و کار انجام ‌گرفته در هرکدام از این وظایف٬ به‌دقت توصیف گردد (3).

-    شناسایی خطرات هر وظیفه

به‌منظور شناسایی خطرات بالقوه‌ی هر وظیفه، از روش‌های مشاهده مستقیم و مصاحبه استفاده گردید. در واحد احیای مستقیم فولاد خراسان مشاغل پرخطر به 6 دسته تقسیم و سپس خطرات احتمالی آن‌ها شناسایی شدند.

در این مرحله علاوه بر شناسایی خطرات، پیامدهای ناشی از هر خطر نیز مشخص می‌شود.

-    احتمال وقوع خطر، شدت حادثه، تماس با خطر و سطح خطر

برای نمره دهی سه پارامتر فوق از جداول زیر استفاده گردید.

جدول 1- احتمال وقوع خطر (P) (4)

Table1- Probability

جدول 2- شدت حادثه (S) (4)

Table 2- Severrity

جدول 3- میزان مواجهه (E) (4)

Table 3- Exposure

-    محاسبه سطح خطر و اقدامات کنترلی

به‌منظور اولویت‌بندی خطر‌ها و اقدامات کنترلی، در این مرحله خطرات شناسایی و طبقه‌بندی می‌شوند. برای انجام این مرحله ٬ سه پارامتر مشخص‌شده است: احتمال وقوع خطر٬ شدت پیامد آن و میزان مواجهه. سپس از حاصل‌ضرب شدت (S)، رخداد (P) و تماس با خطر (E) رتبه‌ای که حاصل می‌گردد سطح خطر را نشان می‌دهد که باید اقدامات لازم را نسبت به کنترل خطر به کار بست. اگر سطح خطر در ردیف 1 قرار گیرد، غیرقابل‌قبول و اگر در ردیف 2 قرار گیرد نامطلوب و اگر در ردیف 3 قرار گیرد سطح خطر قابل‌قبول است. جهت تعیین احتمال وقوع حادثه و شدت پیامد آن از سرپرستان و کارگران باتجربه کمک گرفته شد (5). عدد خطر با استفاده از فرمول زیر محاسبه‌شده است:

سطح خطر = P*S*E

جدول 4- معیارهای تصمیم‌گیری بر اساس سطح خطر (4)

Table 4 –Decision criteria according to level of hazard

مراحل ارزیابی خطر با استفاده از روش ETBA

-    شناسایی انواع انرژی‌های موجود در سیستم

ابتدا فرآیند کاری واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد خراسان که دارای پتانسیل رهایی انرژی بود موردمطالعه قرار گرفت.

بدین منظور جهت شناسایی انرژی‌ها از چک‌لیستی که در آن انواع انرژی‌ها به 15 گروه اصلی تقسیم‌شده، استفاده گردید. در این جدول هر گروه از انرژی‌ها به زیرمجموعه‌های جزیی‌تر تقسیم‌شده است. با کمک این جدول می‌توان انرژی‌های موجود در واحد مورد بررسی را مورد ارزیابی قرار داد.

 -ردیابی مسیر انرژی‌ها در سیستم و تعیین اهداف بالقوه در معرض تماس

در این مرحله مسیر انرژی از منبع تا هدف، بررسی گردید.

-    شناسایی و ارزیابی موانع و حفاظ‌ها

در واحد موردبحث از طریق مذاکره با مسوولین تمام حفاظ‌ها و موانع موجود در مسیر جریان انرژی شناسایی شد. این موانع شامل موانع فیزیکی ، موانع مکانی ، موانع زمانی و فرآیندی (تغییر دستورالعمل‌های عملیاتی و...) می‌باشند.

-    ارزیابی خطر

در این مرحله با استفاده از خطرات شناسایی‌شده در واحد احیای مستقیم، بر پایه تکرار وقایع و پیامدهای مربوط به آن ارزیابی خطر انجام شد.

-    شدت خطر، احتمال وقوع خطر

*   شدت خطر به‌صورت سطح یا میزانی از خطر که براساس پتانسیل واقعی ، به صدمه، جراحت یا خسارت اهداف سیستم منجر می‌شود و در این روش به‌عنوان یک شاخص کیفی تعریف‌شده است.

*   احتمال خطر به‌عنوان معیار قضاوت کیفی در مورد احتمال نسبی وقوع یک حادثه ناشی از یک خطر کنترل نشده، توصیف‌شده است.

-  تشکیل جدول خطر

سپس با ترکیب دو پارامتر شدت و احتمال وقوع خطر، نمره خطر محاسبه شد. بر اساس استاندارد MIL-STD-882B جهت طبقه‌بندی خطرات و اولویت‌بندی در کنترل خطرهای موردنظر مطابق جدول شماره (7) اقدام گردید (6)

- راهکارهای کنترلی

راهکارهای کنترلی با کنترل خطرات شناسایی‌شده در هر بخش ارایه شد.

جدول 5- شدت خطر بر اساس استاندارد MIL-STD-882B(5)

Table 5- Hazard severity according to MIL-STD-882B

(5)MIL-STD-882B جدول 6- احتمال خطر بر اساس استاندارد

Table 6-Hazard probability according to MIL-STD-882B 

جدول 7- ماتریس ارزیابی خطر بر اساس استانداردMIL-STD-882B(5)

Table 7- Hazard Assessment Matrix according to MIL-STD-882B

مهم‌ترین و اصلی‌ترین نتیجه JSA در محیط کار تهیه طرحی است که از ابعاد مختلف بتوان مشاغل را در آن مورد بررسی قرارداد، به طوری که تمام مشاغل شناسایی شوند و بدانیم در هر مرحله از کار چه چیزی فرد را مورد تهدید قرار می‌دهد. طبیعی است که با شناختن خطر می‌توان راه کنترل آن را پیدا نمود.

پس از تکمیل جداول تجزیه‌وتحلیل ایمنی شغلی با استفاده از
اطلاعات پیش‌زمینه قبل از انجام تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی که جمع‌آوری این اطلاعات ضروری بود، مصاحبه، مذاکره، نوشتن فرآیند و روش اجرایی، کتاب و مرجع، بازدید از مراحل مختلف کار، بازبینی حوادث و اتفاقات گذشته و نیز با استفاده از جداول P٬ S و E سطوح خطر مشخص شد. از 47 خطر شناسایی‌شده، 2 مورد دارای سطح خطر غیرقابل‌قبول و 28 مورد سطح خطر نامطلوب و 17 مورد قابل‌قبول می‌باشد.

نمودار 1- نتایج حاصل از آنالیز ایمنی شغلی واحد احیاء مستقیم

Chart 1 –Result of JSA

جدول 8- فرم تجزیه‌ و تحلیل خطرات موجود در واحد احیای فولاد خراسان به روش JSA

Table 8 –Form analysis of hazard by JSA

در رابطه با جدول فوق توضیحات ذیل ارایه می‌گردد:

1)  شارژ کوره و فعالیت‌های مرتبط با آن خطرات پرتاب گندله از کالسکه بالای شارژ بین و سرخوردن افراد روی آهن اسفنجی و گندله را به همراه دارد. علت پرتاب گندله از کالسکه بالای شارژ بین خراب شدن کاور محافظ می‌باشد. آثار و پیامدهای این حادثه، جراحت ناشی از برخورد گندله با سروصورت و چشم افراد است. در این مورد، نمره 4 برای احتمال وقوع، 2 برای شدت حادثه و 2 برای میزان مواجهه با خطر می‌باشد. خطر اولیه برای این فعالیت 16 داده‌ شده است. در مورد سرخوردن افراد بر روی گندله‌ها و مشاهدات انجام‌شده، نمره 3 برای احتمال وقوع، 2 برای شدت حادثه و 2 برای میزان مواجهه با خطر و خطر اولیه 12 در نظر گرفته‌شده است.

2)  در مورد کارکنان بخش ریفورمر که خطرات آن گازگرفتگی با گاز CO، آتش‌سوزی و آسیب دیدن چشم می‌باشد، سه نوع نمره دهی در نظر گرفته‌شده است. در ارتباط با گازگرفتگی خطر آن مرگ است. طبق آمار برگرفته از کارخانه، شدت حادثه 4، احتمال وقوع آن 4 و میزان مواجهه با خطر 3 و نهایتاً PSE آن 48 به‌دست‌آمده است. در ارتباط با آتش‌سوزی که علت آن نشتی گاز است، احتمال وقوع 4 و شدت حادثه 3 و میزان مواجهه با خطر 3 و حاصل‌ضرب آن‌ها 36 است. شکستن sight-glass باعث آسیب‌دیدگی چشم می‌شود که احتمال وقوع 2، شدت حادثه 1، میزان مواجهه با خطر 2 و حاصل PSE، 4 شده است.

3) در قسمت کمپرسورها، دو نوع خطر کارکنان را تهدید می‌نماید. یکی سروصدا که صدمه شنوایی و عصبی را به همراه دارد که برای احتمال وقوع 4، شدت حادثه 2 و میزان مواجهه با خطر 3 نمره دهی شد و PSE این بخش 24 است. مورد دیگر از جا دررفتن ساکشن یا دیس شارژ کمپرسور بوده و خط شوک عصبی و گازگرفتگی دارد. احتمال وقوع برای این خطر 3، شدت حادثه 2، میزان مواجهه با آن 2 و خطر اولیه 12 نمره دهی شد.

با توجه به این‌که درروش ETBA خطرات به حداقل ممکن
می‌رسد و تجزیه ‌و تحلیل خطرات دارای یک‌روند مبتنی بر نظم و ریزبینی و هماهنگ بودن آن با سایر روش‌های تجزیه ایمنی می‌باشد، لذا بر این اساس در این گزارش ارزیابی ایمنی با روش ردیابی انرژی و تجزیه‌ و تحلیل سیستم‌های کنترل‌کننده و ارزیابی خطر‌های شناسایی‌شده به روش کیفی انجام گرفته است. در واحد تولیدی موردبحث درمجموع 17 خطر شناسایی شد که 3 مورد غیرقابل‌قبول، 7 مورد نامطلوب، 3 مورد قابل‌قبول با تجدیدنظر و 4 مورد قابل‌قبول بدون نیاز به تجدیدنظر می‌باشد.

نمودار 2- نتایج حاصل از ردیابی انرژی و تجزیه‌وتحلیل حفاظ‌ها

Chart 2 –Result of ETBA

جدول 9- کاربرگ ETBA

Table 9 –Worksheet of ETBA

در جدول فوق می‌توان توضیحاتی به شرح زیر داد:

1) در بند 1 جدول که به مواد اشتعال‌پذیر (نشت گاز احیا) اشاره شده، خطرات آن انفجار، گازگرفتگی، مرگ و بیهوشی است. شدت حادثه 1 و احتمال وقوع آن C نمره دهی شده زیرا برخی اوقات این اتفاق حادث می‌شود لذا عدد خطر 1C می‌باشد.

2) در بند 2 مواد اشتعال‌پذیر (نشت یا خروج گاز خنثی) موردبررسی قرار گرفت. خطر این بخش آتش‌سوزی و گازگرفتگی می‌باشد. در مورد این بند عدد 1 برای شدت حادثه و حرف D برای احتمال وقوع در نظر گرفته شد و عدد خطر 1D به دست آمد.

3) بند 3 در مورد مواد اشتعال‌پذیر (نشت یا خروج گاز سردکننده) می‌باشد. شدت و احتمال وقوع حادثه مانند بند قبل به ترتیب 1 و D نمره دهی شده و عدد خطر 1D می‌باشد.

در این روش نیز بالاترین خطر به نشت گاز احیا اختصاص داشته و پایین‌ترین خطر مربوط به میدان مغناطیسی است.

بحث و نتیجه‌گیری

به‌طورکلی روش‌های تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی و ردیابی انرژی و تجزیه‌ و تحلیل حفاظ‌ها هر یک ویژگی خاص خود را داشته و هر روش خطراتی را از دید خاصی مورد بررسی قرار می‌دهد. در روش اول به برخی از این خطرات ‌توجه نشده است. در مقایسه دو روش همان‌گونه که بیان شد، JSA تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی درحالی‌که ETBA ردیابی انرژی‌های ناخواسته می‌باشد که هرکدام خطرات را از زاویه خاص مورد بررسی قرار می‌دهند. در نمره دهی نیز روش JSA به‌ صورت کمی و ETBA به شکل کیفی به خطرات نظر دارد. تأثیرگذاری روش اول بر روی کارکنان و تأثیرگذاری روش دوم علاوه بر کارکنان بر تجهیزات و محیط‌زیست نیز می‌باشد. ازنظر روش اجرایی سهولت JSA آسان‌تر از روش ETBA بوده و لذا زمان لازم برای محاسبه خطر در روش اول کمتر از روش دوم است. در تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی تأثیر خطای انسانی مهم‌تر بوده است. روش JSA را می‌توان به‌صورت مستقل مورد استفاده قرارداد زیرا هم به شکل جزیی و هم کلی قادر خواهیم بود تجزیه‌ و تحلیل ایمنی شغلی کارکنان را مورد بررسی قرار دهیم. درروش ETBA چون خطای انسانی لحاظ نمی‌شود برای اخذ نتیجه بهتر باید از روش‌هایی مانند JSA و HAZAN و ...در کنار آن استفاده نمود و به‌عبارت‌دیگر ایمنی سیستم را از دیدگاه کلان و جامع در نظر گرفت. این دو روش به‌صورت مکمل با یک دیگر عمل نموده و کاستی‌های هر روش، ازنظر شناخت خطر، با روش دیگر قابل جبران خواهد بود. لذا بهتر است برای بررسی جامع‌تر شناخت خطرات، از هر دو روش در کنار یک دیگر استفاده نمود.

درروش JSA خطر‌ها به سه دسته قابل‌قبول، نامطلوب و غیرقابل‌قبول و درروش ETBA به چهار دسته غیرقابل‌ قبول، نامطلوب، قابل‌قبول با تجدیدنظر و قابل‌قبول بدون تجدیدنظر تقسیم‌بندی می‌شوند. درروش JSA 47 خطر شناسایی شده که بالاترین آن گازگرفتگی با CO می‌باشد. درروش ETBA 17 خطر شناسایی شده که بالاترین و مهم‌ترین آن نشتی گاز احیا و پایین‌ترین آن پاره شدن نوار نقاله است.

 ازجمله اقدامات اصلاحی پیشنهادی برای مقابله با خطر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

-  در هنگام آتش‌سوزی و انفجارهای ناشی از نشت گاز احیا یا CO، اجرای سیستم‌هایی که در هنگام آتش‌سوزی فعال می‌شوند، مانند سیستم‌های اعلام حریق یا سیستم‌های خودکار اطفاء حریق و روش غیرفعال مانند اجرای پوشش ضد حریق بر روی سازه‌ها به‌منظور پیشگیری از تخریب آن‌ها در آتش‌سوزی و به دست آوردن زمان فرار و یا خدمات آتش‌نشانی و تهیه طرح اقدام اضطراری در هنگام آتش‌سوزی، انفجار، حوادث، تصادفات و گازهای آتش‌گیر.

-  برای جلوگیری از جراحات سطحی و عمقی و مرگ کارگران ناشی از سقوط از ارتفاع می‌توان از وسایل حفاظ گذاری صحیح و تعمیر نرده‌های موجود در محل عبور استفاده کرد (عرض پله باید به ‌اندازه‌ای باشد که یک کارگر بتواند هر دو پای خود را بر روی آن قرار دهد و از دیوار نیز به‌ اندازه کافی فاصله داشته باشد)، مشارکت کارگران در ایمنی انجام شغل و نیز برقراری محیط کار امن و هم‌چنین تهیه و ایجاد حفاظ‌ها و وسایل حفاظت فردی و الزام پیمانکار بر نظارت دایم برای استفاده از آن، از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.

-  جهت جلوگیری از ریختن گندله ناشی از پاره شدن کاور محافظ و ممانعت از وارد شدن صدمه به کارگران شاغل یا عبوری، می‌توان از محافظ‌های قوی‌تر و بهتر استفاده نمود.

-   در رابطه با آلودگی صوتی ناشی از کار کمپرسورها پیشنهاد شد موانعی ایجاد گردد تا صوت کمتری به کارکنان برسد و با تعمیرات به‌موقع و نگه‌داری از آن‌ها و روغن‌کاری و نظارت دقیق بر انجام تعمیرات، صدا را کاهش داد. ضمناً برای ایزوله کردن منابع تولید صدا و حفاظت فردی و استفاده از گوشی‌های ضد صدا می‌توان تا حد قابل‌توجهی از صدمات ممانعت به عمل آورد.

-    برای کاهش گردوغبارهای موجود در واحد احیا، می‌توان از سیستم‌های آب‌پاش و نصب سیستم‌های مکنده قوی در محل تخلیه گندله استفاده نمود.

-  درنهایت برای کاهش خطاهای انسانی مانند برخورد تجهیزات دوار، سقوط اشیاء بر روی کارکنان و سایر موارد مشابه، مهم‌ترین اصل توجیه کارکنان، بازبینی وقایع و حوادث گذشته و بالا بردن آگاهی‌های آنان و کمک به درک وقایع و آشنایی با عواقب این خطرات می‌باشد. بدیهی است نظارت بر رفتار فردی در هنگام کار خصوصاً کارهای تعمیراتی و اجرای دوره‌های آموزشی ایمنی و بهداشت برای کلیه کارکنان واحد تولیدی و پیمانکاران نیز از دیگر عوامل کمک به کاهش خطرات در واحد احیای مستقیم مجتمع فولاد خراسان خواهد بود.

منابع

1-      حبیبی، احسان ا...، 1386، ایمنی کاربردی و شاخص‌های عملکرد در صنعت، چاپ دوم، نشر فن‌آوران، صفحه 1.

2-      Nivolianitou Z. (2002), Risk Analysis and Risk Management: A European in sight Law, Prohability and Risk. 1(2): 161- 174.

3-     ارقامی. شیرازه و بویا. مصطفی، 1385، اصول ایمنی در صنعت و خدمات، انتشارات فن‌آوران، چاپ دوم، ص 125 تا 132.

4-   جوزی. سید علی و همکاران، 1392، ارزیابی مخاطرات تصفیه‌خانه زرگنده تهران با استفاده از روش تلفیقی PHA و JSA، نشریه محیط‌زیست طبیعی، مجله منابع طبیعی ایران، دوره 66، شماره 3، ص 261-274.

5-     جوزی. سید علی، 1387، ارزیابی و مدیریت ریسک، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال، فصل دوم.

6-   احمدی. ح، فرد زارعی. ک، کارچانی. م، پور نجف. ع، عباسی. ع، 1389، ارزیابی ریسک به روش ETBA دریکی از واحدهای ریخته‌گری قزوین، هفتمین همایشسراسری بهداشت حرفه‌ای، دانشگاه علوم پزشکی قزوین.