پهنه‌بندی پدیده‌ی گردوغبار در استان مرکزی

علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره بیستم،شماره چهار ، زمستان 97

پهنه­بندیپدیده­یگردوغبار در استان مرکزی

امیر انصاری [1]*

a-ansari@araku.ac.ir

امیر هدایتی آقمشهدی[2]

چکیده

زمینه و هدف: زمینه و هدف: استان مرکزی در منطقه خشک و نیمه خشک و جزو استان­های بیابانی کشور می باشد. در این استان بیش از 490 هزار هکتار از اراضی مرتعی و تالابی به اراضی بیابانی و کویری تبدیل گردیده است. که با وزش باد این مناطق بعنوان کانون انتشار گرد و غبار می باشند. همچنین ورود گرد و غبار فرا محلی از غرب کشور و کویر مرکزی ایران و استان قم از سمت شرق استان مرکزی را تحت تاثیر قرار می دهد. و هم اکنون آلاینده اصلی استان و کلان­شهر اراک ذرات معلق می باشد. هدفازتحقیقحاضرتحلیلفضاییپدیده­یگردوغباردراستان مرکزی دربازهزمانی1386 تا1393که از عوامل مهم آلودگی هوا در استان مرکزی میباشد.

روش بررسی: در این مطالعهآمارروزانهگردوغباربا کد  (06)ومیزاندیدافقیمربوطبهآندر10ایستگاهسینوبتیکاستانازاداره کل هواشناسیاستان مرکزیدریافتوبهصورتروزانه،ماهیانهوسالانهمحاسبهشد. سپسنقشه پهنه­بندیآنبرایکلدورهوسال1393 درمحیطنرمافزاری GIS ترسیمشد.

یافته‌ها: نتایجبدستآمدهنشانمی دهدکهمیزانگردوغباردرطولدورهداراییکبیشینهدر ایستگاه­های اراک و ساوه میباشدوهرچهبهسمت ایستگاه­های تفرشو خنداب پیشمیرویمازمیزانگردوغبارکاستهمیشود. ایستگاههواشناسیاراک با1322روزبیش­ترینوایستگاههواشناسیتفرشبا85روزکم­ترینمیزانروزگردوغباریرادرطولدورهداشتهاند.

بحث و نتیجه گیری: میزان مساحت و درصد پهنه­بندی در طبقات تعداد روزهای گردوغبار استان مرکزی نشان می دهد که حدود 65 درصد گرد و غبار استان فرا محلی و 35 درصد محلی می باشد.

واژه­های کلیدی: پهنه­بندی،پدیدهگردوغبار،  GIS،استان مرکزی.

Zoning Map of Dust Phenomenon in Markazi Province

Amir Ansari[3]*

a-ansari@araku.ac.ir

Amir Hedayati Aghmashhadi   [4]

Abstract

Background and Objective: Markazi Province is located in an arid and semi-arid area and is regarded as one of the desert provinces in Iran. In this province, more than 490000 hectares of pasturelands and wetlands have changed into desert lands which are at the center of the release of local dust. On the other hand, the dust from ouside the west and the central desert of Iran and from Qom province at the east have affected Markazi Province. Nowadays, suspended particles are the main pollutants of Markazi Province and Arak city, which are one of the main factors involved in air pollution in Markazi Province. The present study aims to make a spatial analysis of dust phenomenon in Markazi Province within 2007-2014.

Method: In the present study, the daily statistics for dust with a code (06) and horizontal visibility were received from 10 synoptic stations of Meteorological Department of Markazi Province and were estimated daily, monthly and annually. Then, the zoning map of dust phenomenon for the entire period and the year 2014 was drawn using the GIS software.

Findings: The results indicated that Arak and Saveh cities have a maximum amount of dust at this interval and the extent of dust decreases by proceeding towards Tafresh and Khondab stations. Arak Meteorological Station with 1322 days and Tafresh Station with 85 days have had the maximum and minimum extent of dust, respectively.

Discussion and Conclusion: The percentage of the zoning area affected by dust in Markazi Provinc showed that about 65% and 35% of dust in Markazi Province are local and from outside, respectively.

Keywords: Zoning Map, Phenomenon of Dust, GIS, Markazi Province.

مقدمه

پدیده­ی گردوغبار یکی از مخاطرات محیطی مناطق خشک و نیمه خشک است که متأثر از شرایط جوی خاصی است، و همه ساله خسارات زیادی را به محیط و سلامت انسان ها وارد می کند. چرخه­ی گردوغبار بخش جدایی ناپذیری از سیستم زمین است که هر ساله حدود 2000تن گرد و غبار تولید می کند ،که از این مقدار 75 درصد در سطح زمین و 25 درصد در سطح اقیانوس ها فرو می نشیند(1). تحلیل فضایی پدیده گردوغبار و تهیه نقشه پهنه­بندی این پدیده، به ما این کمک را می کند که مناطق تحت تأثیر پدیده گردوغبار را به طور دقیق شناسایی کنیم تا بتوانیم برنامه های دقیق، علمی و کاربردی را برای شناسایی، جلوگیری و کاهش اثرات مخرب این مخاطره محیطی طرح ریزی کنیم. در سال های اخیر گردوغبارهای بیابان­ها به طور فزاینده­ای افزایش یافته و نقش مهمی را در تغییرات آب و هوای جهان به وجود آورده است(2).  مطالعه بر روی حمل و نقل ذرات گردوغبار نشان می دهد که ذرات درشت گردوغبار (31 تا 62 میکرون) تا حدود320 کیلومتر از منبع خود حمل می شوند .ذرات متوسط ( 16 تا 31 میکرون) می توانند تا 1600 کیلومتر تا منبع خود حمل شوند و ذرات ریز گرد و غبار (کوچک تر از 16 میکرون) می توانند در سراسر جهان حمل شوند(3).در داخل کشور هم مطالعاتی در زمینه پدیده ی گردوغبار انجام شده، تحلیل مکانی گرد و غبارهای شرق و جنوب شرق کشور نشان داد که بیش از 75 درصد روزهای گردوغباری ایجاد شده در آن منطقه منشأ محلی داشته و این منطقه یکی از کانون­های عمده گردوغبار در کشور می باشد(4).

مطالعه بر روی ردیابی پدیده گردوغباری در نیمه­غربی ایران نشان داد دو شهر دزفول و بوشهر  دو مرکز بحرانی گردوغبار در نیمه­غربی کشور است و منطقه مرزی سوریه و عراق می باشد. غرب و جنوب عراق به ترتیب دو کانون اصلی گرد و غبار است و همچنین منطقه شرق و شمال شرق عربستان نیز یکی از کانونها شناسایی شده است(5).منشاء یابی رسوبات بادی چاه نیمه های زابل نشان داد که وقوع خشکسالی و کاهش پوشش گیاهی شرایط مناسبی جهت فرسایش بادی و وقوع توفانهای گردوغبار را فراهم می آورد و مهمترین رخساره­های برداشت، اراضی رها شده، اراضی ماسه زار و عرصه های شور و پف کرده بستر دریاچه هامون و دشتهای شمالی در کشور افغانستان می باشد(6). بررسی اثرات زیست محیطی تالاب میقان بر شهر اراک مشخص کرد به علت کاهش بارندگی و گرم شدن دمای هوا و افزایش تبخیر طی دو دهه اخیر از سال 1370 تا 1390 سطح تالاب میقان بشدت کاهش یافته و در بعضی از سالها بطور کامل خشک شده است. با تغییر جهت جریانات جوی در فصل گرم سال و وزش بادهای شرقی و شمال شرقی از روی کویر و تالاب میقان تعداد روزهای همراه با گرد و غبار در دهه اول از سال 1371 تا 1380 از متوسط 3 روز به 18 روز در دهه دوم از سال 1381 تا 1390 افزایش یافته و همچنین تعداد روزهای ناسالم از نظر گردوغبار در فصل تابستان در سالهای اخیر به بیش از 75 روز رسیده است(7). در مطالعه مهندسین مشاور پایداری طبیعت و منابع در سال 1385 با عنوان فرسایش بادی طرح اجرایی کانون فرسایش بادی اراضی اطراف کویر میقان اراک مشخص گردید که وجود بادهای غربی (قطاع غرب تا جنوب غربی) بعنوان اصلی­ترین و فرساینده­ترین بادهای منطقه می‌باشد. این بادها در ایام اواسط شهریور تا اواخر آبان بعضاً باعث طوفان­های ماسه‌ای با شدت زیاد در منطقه مورد مطالعه می‌شوند که موجبات فرسایش بادی در عرصه شده و خسارت­هایی نیز به منابع زیستی و اقتصادی منطقه وارد می‌نمایند. همچنین بررسی­های انجام شده نشان می‌دهد که ارتباط ژنتیکی بسیار نزدیکی بین رسوبات اراضی برداشت منطقه و نهشته‌های بادی می‌باشد که این امر حکایت از محلی بودن ذرات برداشت شده و جابجایی آنها در سطح عرصه دارد(8). پهنه­بندی تعداد روزهای همراه با پدیده گردوغبار در گستره ایران با استفاده از تکنیک سامانه اطلاعات جغرافیایی نشان داد که با بررسی توزیع مکانی پدیده گردوغبار مشخص می گردد تعداد روزهای گرد و غبار در نیمه جنوبی کشور بیشتر از نیمه شمالی آن است. در بین ماه‌های سال، بیشینه فراوانی وقوع این پدیده مربوط به ماه جولای بود. نقشه توزیع سالانه گرد و غبار در گستره کشور نشان داد که بیش­ترین روزهای گرد و غباری در جنوب و شرق ایران در ایستگاه­های زابل، دزفول و بوشهر (ساحلی)، به ترتیب برابر با 7/166، 8/111 و 6/108 روز از سال بوده است. در مقابل، کم ترین روزهای گردوغبار در ایستگاه­های شمالی شامل رشت، بابلسر و انزلی و به ترتیب 2/1، 3/1 و 4/1 روز در سال می باشد. همچنین بررسی‌های بیش­تر نشان داد که گرم­ترین ماه های سال مصادف با حداکثر تعداد روزهای گردوغبار و سردترین ماه های سال مصادف با حداقل تعداد روزهای گردوغبار می باشد(9). در مطالعه پهنه­بندی پدیده­ی گردوغبار در نیمه غربی ایران در بازه زمانی1990 تا 2009 نشان می­گردد که میزان گردوغبار ورودی در طول دوره دارای یک بیشینه در استان خوزستان می باشد و هرچه از جنوب به سمت شمال و از غرب به شرق در منطقه مورد مطالعه پیش می رویم از میزان گردوغبار کاسته می شود. ایستگاه هواشناسی دزفول با 1861 روز بیشترین و ایستگاه هواشناسی خوی با 42 روز کمترین میزان روز گردوغباری را در طول دوره داشته اند. همچنین تحلیل نقشه پهنه­بندی سال 2009 نشان می دهد که الگوی فضایی گردوغبارها در سال های اخیر خصوصاً سال های 2008 و 2009 دچار تغییرات محسوسی شده و یک بیشینه­ی گردوغباری دیگر نیز در غرب کشور یعنی استان کرمانشاه به وجود آمده است (10).استان مرکزی با مساحت بالغ بر 1940000هکتار عرصه های ملی یکی از 18استان بیابانی کشور می باشد در این استان اقلیمی، بهره برداری های غیر اصولی ، ازدیاد دام نسبت به ظرفیت مرتع، تبدیل اراضی مرتعی به دیم­زارهای کم بازده ، چرای خارج از فصل و... باعث گردیده است که بیش از 490 هزار هکتار از اراضی مرتعی شهرستانهای زرندیه، ساوه، اراک، دلیجان، محلات و کمیجان به اراضی بیابانی و کویری تبدیل گردد. با توجه به اهمیت موضوع و جلوگیری از روند بیابانزائی از سال 1370عملیات اصلاح و احیاء اراضی بیابانی با روش مدیریت بیولوژیک در استان شروع گردید که نمونه­های موفق آن در شهرستان زرندیه و تالاب میقان اراک می باشد اراضی بیابانی و کویری تالاب میقان اراک با مساحتی بالغ بر 50 هزار هکتار در شمال شهر اراک مرکز استان واقع گردیده است که مساحت حوضه آبخیز آن بالغ بر 540 هزار هکتار می باشد . یکی از گونه های گیاهی مد نظر قره داغ با نام علمی NitrariaSchoberi از خانواده Zygophylaceae است که در تثبیت ماسه های روان بسیار نقش ارزنده­ای دارد که در سطح کشور محل زیستگاه اصلی آن شمال تالاب میقان است .این گونه توانسته ده ها تن ماسه و خاک را زیر شاخ و برگ­های خودش تثبیت و از حرکت آن مانند یک دژ جلوگیری نماید به همین دلیل به قهرمان کویر معروف گردیده ، این تیپ گیاهی که از یکی از 14 تیپ گیاهی شناخته شده در کویر می باشد باعث گردیده که گیاهان با ارزش دائمی منطقه که در اثر بهره برداری­های بی رویه مانند چرای بی رویه دام از بین رفته بودند مجددا"به منطقه برگردند. نام قدیم کویر میقان توزلی­گل می باشد. یعنی آبگیری که پر از گرد و غبار است . در حال حاضرحدود 20 هزار هکتار از اراضی کویر از طریق کاشت گونه­های آتریپلکس، قره­داغ و احیاء گونه های بومی اصلاح و احیاء گردیده است(11). کلان­شهر اراک جزء 8 شهر آلوده کشور بدلیل وجود منابع متعدد انتشار آلودگی هوا در اغلب سالها بیش از 50 درصد روزها ناسالم می باشد و هم اکنون آلاینده اصلی گرد و غبار است(12). هدف اصلی این پژوهش پهنه­بندی پدیده­ی گردوغبار در استان مرکزی می باشد.

روش بررسی

برای انجام این تحقیق 10 ایستگاه سینوپتیک در استان مرکزی طوری انتخاب شدند که هم بتوانند منطقه مورد مطالعه را به خوبی پوشش دهند و هم دارای آمار کاملی باشند. ایستگاه­های انتخابی شامل اراک، شازند، خمین، محلات، دلیجان، خنداب، کمیجان، تفرش،  ساوه و غرق آباد می باشد .شکل (1) موقعیت منطقه مورد مطالعه و چگونگی پوشش ایستگاه­های انتخابی را در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد.

شکل 1- موقعیتمنطقهموردمطالعهوایستگاههایانتخابیدرمنطقه .

Figure 1- Location of the study area and stations selected in the region

داده­های مورد استفاده عبارتند از میزان دید افقی و پدیده گردوغبار با کد ( 06 ) که به صورت روزانه از  اداره کل هواشناسی استان مرکزی دریافت و مورد ارزیابی قرار گرفت و آمار مجموع سالانه ان برای هر ایستگاه جداگانه محاسبه شد(جدول1). ضمناً در این تحقیق روز گردوغباری به روزی اطلاق می شود که در ایستگاه ­های انتخابی دید افقی به کمتر از 10  کیلومتر کاهش یابد و گردوغبار با کد هواشناسی( 06 )  گزارش گردد.

جدول1-تعدادروزهایگردوغباریبرایایستگاههایانتخابیدربازهزمانی 1386 تا 1393

Table 1- The number of dust days to stations selected in the period 2007 to 2014

جهت ترسیم نقشه پهنه­بندی ابتدا مختصات ایستگاه­های مطالعاتی تعیین و وارد محیط نرم افزاری  GIS گردید و از فایل نقطه ای آن که مبنی بر موقعیت ایستگاه­ها و داده­های توصیفی تعداد روزهای گردوغباری آن ها بود، خروجی گرفته شد. سپس با استفاده از روش وزن دهی معکوس فاصله (Inverse Distance Weighting)که درصد خطای کمتری داشت مبادرت به میان­یابی و تبدیل داده­های نقطه­ای به پهنه­ای گردید، و نقشه پهنه­بندی پراکندگی پدیده گردوغبار در استان مرکزی برای کل دوره و سال 1393 که بیش­ترین روز گردوغباری را در طول دوره داشته است در محیط نرم افزار GIS ترسیم شد.

یافته ها

شکل(2) مجموع تعداد روزهای گردو­غباری ایستگاه­های انتخابی در طول دوره در استان مرکزی را نشان می دهد. ملاحظه می گردد از سال 1388 به بعد ، افزایشی جهشی در میزان گردوغبار استان مشاهده می شود، به طوری که میزان گردو غبار در این سال ها به چند برابر سال­های قبل از خود می رسد.

شکل2- نمودارمجموعتعدادروزهایگردوغباریایستگاههایانتخابیدرطولدوره.

Figure 2- The graph of total number of dust days of selection stations during the period

شکل (3) نقشه مجموع روزهای گردوغباری را در طول دوره (1386-1393) برای 10 ایستگاه انتخابی نشان می­دهد. در اولین نگاه آنچه از نقشه برداشت می شود مقدار بیشینه تعداد روز گردوغباری در مرکز و شمال استان خصوصاً در اراک و ساوه می باشد و هر چه از اراک و ساوه به اطراف می رویم میزان مقدار روزهای گرد و غباری در استان کاهش به­طوری­که در تفرش و خنداب میزان تعداد روزهای گردوغباری به کم­ترین میزان خود می رسد.

شکل3-پهنهبندیمجموعتعدادروزهایگردوغباریدرطولدورهانتخابی

Figure 3- Zoning total number of dust days during the election period

بررسی دقیق شکل ( 3) و جدول (1) نشان می دهد که ایستگاه اراک با 1322 روز  با میانگین 165روز در سال  بیشترین تعداد روز گردوغبار را در طول دوره داشته است و پس از آن ایستگاه ساوه با 801 روز  با میانگین سالانه 100 روز  در مرتبه دوم قرار دارد. ایستگاه­های غرق آباد و شازند در رده­های بعد می باشند.

با توجه به نقشه پهنه­بندی گردوغبار کل دوره شکل(3) از نظر شهرستانی نیز شهرستان اراک در رتبه اول و پس از ­آن شهرستانهای ساوه و شازند  در رتبه­های بعدی از نظر میزان گردوغبار در طول دوره انتخابی می باشد

بررسی نقشه پهنه­بندی گردوغبار استان مرکزی در سال  1393 شکل ( 4) نشان می دهد که تعداد روزهای گردوغبارهای ثبت شده در ایستگاه­های انتخابی دارای تغییراتی نسبت به نقشه پهنه­بندی کل دوره می باشد. همان طوری که بر روی نقشه پهنه بندی گرد و غبار شکل( 4)  پیداست سه بیشینه­ی گرد و غباری در این نقشه نمایان است یکی ایستگاه اراک با 284 روز گرد و غباری ، بیشینه ی دیگر ایستگاه شازند با 150 روز گرد و غباری و بیشینه ی دیگر ایستگاه ساوه با 118 روز گرد و غباری است که این خود نشان دهنده­ی آن است که علاوه بر نقشه پهنه­بندی کل دوره میزان گردوغبار در سال1393 در اراک ، شازند و ساوه کاهش پیدا نمی کند، بلکه یک هسته­ی بیشینه ی گردوغباری نیز در اراک و ساوه وجود دارد که تعداد روزهای گردوغباری آن تقریباً با سایر شهرستان­ها قابل مقایسه است.

شکل4- پهنهبندیمجموعتعدادروزهایگردوغباریدرسال 1393

Figure 4- Zoning total number of dust days in 2014

براساس شکل(4) ایستگاه شازند و غرق آباد در رتبه های بعدی در سال1393 قرار دارد که میزان گردوغبار در این ایستگاه­ها زیاد و بیش از میانگین کل ایستگاه­ها در سال1393  می باشند. ایستگاه های دلیجان با 45 روز، محلات با 30 روز، خمین 53 روز، کمیجان 62 روز گرد وغبار در رتبه های میانی قرار دارند و کمترین گردوغبار ثبت شده نیز مربوط به ایستگاه های تفرش و خنداب می باشد که در طی سال 1393 به ترتیب کمتر از 15 و 10 روز گردوغباری داشته­اند. مقایسه­ی میزان گردوغبارهای محلی و فرا محلی در ایستگاه­های استان با کل دوره نشان دهنده­ی آن است که الگوی گردوغبار در استان در سال­های 1392 و 1393 دچار تغییر محسوسی شده است بیشینه مرکزی و شمالی، که این خود می تواند بیانگر پیدایش چشمه ها و منابع جدید تولید گردوغبار در استان باشد.

جدول 2- مقایسه پهنه بندیتعدادروزهایگردوغباریدرطولدورهانتخابی و سال 1393

Table 2- Comparison of zoning number of dust days during the election period and in 2014

با مقایسه پهنه بندی تعداد روزهای گردوغباری در طول دوره انتخابی و سال 1393 در جدول (2) ملاحظه می گردد که میزان مساحت و درصد پهنه های طبقات 3و 4 و 5 تقریبا با هم مشابه اند که نشان از وجود گرد وغبار محلی علاوه بر گردوغبار فرا محلی در این طبقات می باشد. همچنین میزان مساحت و درصد پهنه در طبقه 2 مربوط به طول دوره انتخابی بیش­تر از سال 1393 است و میزان مساحت و درصد پهنه در طبقه 1 مربوط به سال 1393 بیشتر از طول دوره انتخابی می باشد. و مجموع طبقات 1 و 2 مربوط به سال 1393  بیشتر از مجموع طبقات 1 و 2 طول دوره انتخابی می باشد که این موضوع نشانگر افزایش گردوغبار فرا محلی می باشد.

بحث و نتیجه گیری

تحقیق حاضر به پهنه­بندی پدیده­ی گردوغبار محلی و فرا محلی در استان مرکزی در بازه زمانی 1386 تا 1393 پرداخته که نتایج حاصل از آن به شرح زیر است. پدیده­ی گردوغبارهای محلی و فرا محلی به طور مستمر استان مرکزی را تحت تأثیر قرار می دهد و اثرات نامطلوب و مخربی را بر محیط زیست و سلامت انسان ها در استان مرکزی می گذارد(13). میزان این گردوغبارها در طول دوره­ی آماری انتخابی (1393-1386) خصوصاً سال­های 1388  تا 1393 به شدت افزایش یافته است به طوری که میانگین سالانه­ی مجموع تعداد روز گردوغباری در همه­ی ایستگاه­های انتخابی برای کل دوره برابر  68 روز، و میانگین سالانه­ی مجموع تعداد روزهای گردوغباری در همه­ی ایستگاه­ها برای سال 1393 برابر 86 روز می باشد که افزایش را نشان می دهد. از بین 10 ایستگاه انتخابی در استان مرکزی ایستگاه اراک در مجموع با 1322 روز در طول دوره، بیش­ترین تعداد روزگردوغباری را داراست، که این موضوع نشان از وجود اراضی بیابانی و کویری تالاب میقان بعنوان کانون محلی انتشار گردوغبار در اراک می باشد و ایستگاه  تفرش در مجموع با 85 روز در طول دوره کمترین تعداد روز گردوغباری را به خود اختصاص داده است بدلیل ویژگی­های توپوگرافی تفرش و نبود کانون گردوغبار محلی در این منطقه می باشد. بررسی میزان مساحت و درصد پهنه­بندی در طبقات نشان می دهد که حدود 65 درصد گرد و غبار استان فرا محلی و 35 درصد محلی می باشد(7) و(14).

به­طور کلی نتایج این مطالعه با سایر پژوهش­های مشابه در سایر استان­ها بویژه سیستان و بلوچستان، خوزستان، تالاب میقان و شرق و غرب کشور حاکی از دستیابی به نتایج مشابه می­باشد و نشان­دهنده آن است که علاوه بر گردوغبار فرا محلی که از غرب کشور و کویر مرکزی وارد استان­ها می شود در سال­های اخیر بدلیل خشکسالی، گسترش اراضی بیابانی و خشک شدن تالابها، گرد وغبار محلی نیز به آن اضافه شده و باعث افزایش غلظت و تعداد روزهای گردوغبار در کشور و استان مرکزی شده است.این مسئله در اراک بدلیل وجود بیش از 50 هزار هکتار اراضی تالابی کویری میقان و اراضی بیابانی اطراف آن باعث افزایش غلظت و تعداد روزهای گردوغبار در شهر اراک از میانگین غلظت و تعداد روزهای گردوغبار استان شده است و همچنین در ساوه نیز بدلیل گسترش اراضی بیابانی و هم­جواری با دشت مسیله قم باعث افزایش تعداد روزهای گردوغبار در شهر ساوه و غرق آباد شده است.

راهکارهای مناسب جهت کاهش کانون های انتشار گرد و غبار در استان مرکزی بشرح زیر پیشنهاد می گردد:

1- مطالعه و شناسایی محدوده کانون های مولد گردوغبار در استان مرکزی و ارایه راه کارهای مدیریتی و اجرایی کنترل آن­ها

2- تهیه و تکمیل مطالعات آمایش سرزمین استان

3- تامین حقابه تالاب میقان اراک ، گسترش گیاه آتریپلکس و قره داغ در اراضی حاشیه و کشت گیاه هالوکنمون در محدوده ساحل شور دریاچه

4- گسترش عملیات اصلاح و احیاء اراضی بیابانی در دشت مسیله قم ، ساوه و زرندیه

5- پیگیری همکاریهای مشترک جهت گسترش عملیات اصلاح و احیاء اراضی بیابانی در منطقه مرزی سوریه و عراق ، غرب و جنوب غربی عراق و منطقه شرق و شمال شرق عربستان

تشکر و قدردانی

از اداره کل هواشناسی استان مرکزی تشکرو قدردانی می گردد.

Reference

1-     Shao, Yaping, Karl-Heinz Wyrwoll, Adrian Chappell, Jianping Huang, Zhaohui Lin, Grant. McTainsh, Masao Mikami, Taichu.Tanaka, Xulong Wang, Soonchan Yoon, (2011) Dust cycle: Anemerging core theme in Earth system science, Aeolian Research 2,181–204.

2-     Park, S.U., Jeong, J.I., (2008) direct radiative forcing due to aerosols in Asia during March 2002. Science of the Total Environment 407,394–404.

3-     Goudie, A.S., Middleton, N.J., (2006) Desert dust in the Global system. Springer, printed in Germany, pp. 157-165. pp. 287.

4-     Khorani, A., Tamsaki, A., Haghi-Ghbadi, S., (2013) Analysis of the Time-Spatial of dust storms in the southern and southeastern of Iran. The First International Conference on Dust Haze,Management of Factors and Consequences in Khorramabad,Iran. In Persian

5-     Azizi, Q., Miri, M., Nabavi, S. O., (2012) Traction of the Phenomenon of Dust in the southwestern of Iran. Journal of Arid Regions Geographic Studies, No 7. In Persian

6-     Jadideslami, M., Rahnamarad, J., Basirani, N., (2011) The origin of wind deposits in the wells of Zabol, Journal of Applied Geology, No 1. In Persian

7-     Zolfaghari, Morteza., Omidi, M., Yaghobi, Y ., (2012) Investigating the environmental impacts of Meighan wetland on Arak city . 3rd national conference on combating desertification and sustainable development of Iran Desert Wetlands (Relying on Meighan Desert Wetland) . In Persian

8-     Environmental Sustainability and Resources Engineers., (2006) Executive Plan of the Wind Erosion Foundation in the Desert Meighan of Arak" - Department of Natural Resources and Watershed Management of Markazi Province, No 5. In Persian

9-     Hellali, J., Asadi Scoie, I., Bazrafshan, J., (2013) Zoning the number of days associated with the phenomenon of dusts in the region of Iran using the GIS. 2nd National Conference on Wind Erosion and Dust Storms. In Persian

10-  Yarahmadi, D., Khoshkish, A., (2013) Zoning of the Phenomenon of Dust in the western half of Iran during the period from 1990 to 2009. Scientific Journals Management System.No31. In Persian

11-  http://www.markazi.frw.org.ir/00/Fa/default.aspx

12-  Ansari, A., (2015) Investigation of Factors Affecting the Condition of Air Pollution in Arak Metropolis. 1National Conference on Applied Researchs in Maintenance of Environment, Water and Natural Resources, Arak University, Iran. In Persian

13-  Hossenzadeh, S.R., (1997) One Hundred and Twenty-Days Winds of Sistan". Journal of geographic research. No46.In Persian

14-  Alijani, B., (1997) Iran's Weather. Payame Noor University Publishers, Tehran. In Persian