تاثیر مسئولیت مدنی پیشگیرانه بر پایداری محیط زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی گروه حقوق دانشگاه رازی

10.22034/jest.2020.35887.4290

چکیده

اقدامات بی‌باکانه بشر امروزی که بی‌مهار همۀ منابع حیاتی محیط زیست را با مخاطرات جدی مواجه کرده است، این ترس را در دل خردمندان ایجاد کرده است که اگر این وضعیت تداوم یابد، روزی فرا خواهد رسید که حیات بر روی کرۀ زمین ناممکن می‌شود. برای پیشگیری و ممانعت از آلودگی و تخریب محیط زیست و تنظیم روابط بین انسان و محیط زیست وضع قوانین مناسب و اجرای صحیح و به موقع آن، ضروری است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی- تحلیلی است، لذا با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای به اجمال نقش رویکردهای مختلف حقوقی از جمله رویکرد حقوق اداری و کیفری و مسئولیت مدنی سنتی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که درکنار حفظ کارکرد حقوق اداری و کیفری و مسئولیت مدنی سنتی لازم است از ظرفیت‌های نهفته در حقوق مسئولیت مدنی نوین که مبتنی بر پیشگیری از خسارت است نیز برای حفظ و پایداری محیط زیست سالم بهره برده شود. در قواعد سنتی مسئولیت مدنی، رویکرد قانونگذار معطوف به جبران خسارت بود. اما امروزه همه دریافته‌اند که علاج فجایع زیست محیطی را قبل از وقوع باید کرد. به همین دلیل در حقوق مسئولیت مدنی، در کنار رویکرد جبرانگرایانه، رویکرد پیشگیرانه نیز مورد توجه حقوقدانان قرار گرفته است. در حقوق ایران طرح دعوای پیشگیرانه به عنوان قاعده، مورد پذیرش قرار نگرفته است. اهمیت حفظ محیط زیست، اقتضا می‌کند، قانونگذار با وضع قواعدی متناسب، با هدف پیشگیری از بروز خسارات زیست محیطی، خلاء‌های موجود را برطرف نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات